Στα αρχαϊκά χρόνια δημιουργήθηκαν οι πρώτες πόλεις - κράτη, πόλεις δηλαδή με δικά τους σύνορα και νόμους, που συχνά έρχονταν σε συγκρούσεις μεταξύ τους.
Δύο από τις σημαντικότερες πόλεις - κράτη της αρχαιότητας ήταν...
ΑΠΟΙΚΙΕΣ
Εκείνα τα χρόνια οι Έλληνες ίδρυσαν πολλές αποικίες στις παραλιακές περιοχές της Μεσογείου. Τόσο πολλές, που η Μεσόγειος είχε γίνει στην ουσία ελληνική θάλασσα.
Στον παρακάτω χάρτη, ακόμη κι αν δεν φαίνονται τα ονόματα των πόλεων, μπορούμε να δούμε τα σπουδαιότερα μέρη στα οποία είχαν ιδρυθεί ελληνικές αποικίες.
Τα μαντεία έπαιζαν σπουδαίο ρόλο στην ζωή των ανθρώπων. Το σπουδαιότερο απ' όλα ήταν το μαντείο των Δελφών.
ΔΙΟΛΚΟΣ
Στα τέλη του 7ου αι. π.Χ. μάλλον, κατασκευάστηκε από τον τύραννο της Κορίνθου Περίανδρο o Δίολκος.
O Δίολκος ήταν ένας πλακόστρωτος δρόμος (δίπλα ακριβώς με την διώρυγα της Κορίνθου και παράλληλα με αυτήν) που συνέδεε τον Σαρωνικό με τον Κορινθιακό κόλπο.
Κατασκευάστηκε για να περνούν τα καράβια από την μία ακτή ως την άλλη (όπως σήμερα περνούν μέσα από την διώρυγα) και να μην καθυστερούν κάνοντας τον γύρο της Πελοποννήσου.
Ήταν επενδεδυμένος με ξύλα και αλειμμένος με λίπος, για να γλιστρούν τα καράβια (που τα τραβούσαν δούλοι) πιο εύκολα.
Δείτε μια σύντομη ταινία 22 λεπτών που αναπαριστά με μοναδικό τρόπο το εξαιρετικό μνημείο τεχνικού πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας, τον Δίολκο:
ΑΓΓΕΙΑ
Τα πρώτα αγγεία ήταν ακόμη επηρεασμένα από την ανατολική τέχνη της γεωμετρικής εποχής.
Τα σημαντικότερα κτίσματα της Αγοράς ήταν τα παρακάτω:
1. Πρυτανικόν
Πιθανόν να ήταν η κατοικία του τυράννου Πεισίστρατου.Κτίστηκε μάλλον μεταξύ 550 π.Χ και 525 π.Χ.
Στους επόμενους χρόνους, της Δημοκρατίας, στην θέση του κτίστηκε η Θόλος (στρογγυλό κτήριο που χρησίμευε ως εντευκτήριο για τους Πρυτάνεις της Βουλής. Εκεί δηλαδή έτρωγαν και ξεκουράζονταν. Ταυτόχρονα, στην Θόλο φυλάσσονταν τα μέτρα και σταθμά του κράτους).
2. Βουλευτήριον
Ήταν το οίκημα στο οποίο συνεδρίαζαν οι βουλευτές της Βουλής των 500.
3. Ναός του Απόλλωνα
Μικρός ναός αφιερωμένος στον Απόλλωνα ως γενάρχη των Ιώνων (άρα και των Αθηναίων). Δωρικού ρυθμού.
4. Ιερό του Δία
Πολύ μικρός ναός αφιερωμένος στον Δία. Καταστράφηκε από τους Πέρσες κατά τους Περσικούς πολέμους. Ήταν κατασκευασμένος στο σημαντικότερο σταυροδρόμι της Αθήνας. Γι' αυτό από εκεί ξεκινούσε η μέτρηση των οδικών αποστάσεων (όπως σήμερα ξεκινά από την πλατεία της Ομόνοιας, για την Αθήνα).
5. Βασίλειος στοά
Ήταν η έδρα του άρχοντος Βασιλέα (πριν την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας). Εκεί συνεδρίαζαν τα διάφορα δικαστήρια της Αθήνας. Εκεί φυλάσσονταν οι πλάκες με τους σημαντικότερους νόμους. Εκεί ανέκριναν και τον Σωκράτη πριν τον θανατώσουν.
6. Ηριδανός ποταμός
Ποταμός της Αθήνας. Στην περιοχή της αγοράς, στο ύψος της Βασιλείου στοάς τον είχαν κάνει υπόγειον αγωγό, για να διαμορφώσουν κατάλληλα το έδαφος για την οδό Παναθηναίων και τα διάφορα δημόσια κτήρια.
7. Βωμός των 12 θεών
Όπως αναφέρει και το όνομά του, ήταν ένας βωμός με μια μικρή αυλή γύρω του, αφιερωμένος στους 12 θεούς του Ολύμπου.
8. Οδός των Παναθηναίων
Κεντρικότατος δρόμος που διέσχιζε την Αγορά. Από εκεί περνούσε η μεγάλη πομπή προς την Ακρόπολη κατά την διάρκεια των Παναθηναίων.
9. Ηλιαία ή Αιάκιον
Εκεί βρισκόταν ίσως ο χώρος συνεδρίασης της Ηλιαίας ή, το πιθανότερο, ένας μικρός περιφραγμένος χώρος, το Αιάκιον, χώρος λατρείας του Αιακού (γιού του Δία και της νύμφης Αίγινας.
10. Νοτιοανατολική κρήνη
Δημόσια βρύση που κατασκευάστηκε στα χρόνια του Πεισίστρατου.
Από τα ευρήματα στον χώρο της Αγοράς (αγγεία, ανάγλυφα, είδη καθημερινής χρήσης, κλπ.) έχουμε πάρει πολλές πληροφορίες για την ζωή και για την τέχνη εκείνης της εποχής.
Δύο από τις σημαντικότερες πόλεις - κράτη της αρχαιότητας ήταν...
...η Αθήνα...
... και η Σπάρτη.
ΑΠΟΙΚΙΕΣ
Εκείνα τα χρόνια οι Έλληνες ίδρυσαν πολλές αποικίες στις παραλιακές περιοχές της Μεσογείου. Τόσο πολλές, που η Μεσόγειος είχε γίνει στην ουσία ελληνική θάλασσα.
Στον παρακάτω χάρτη, ακόμη κι αν δεν φαίνονται τα ονόματα των πόλεων, μπορούμε να δούμε τα σπουδαιότερα μέρη στα οποία είχαν ιδρυθεί ελληνικές αποικίες.
Τα μαντεία έπαιζαν σπουδαίο ρόλο στην ζωή των ανθρώπων. Το σπουδαιότερο απ' όλα ήταν το μαντείο των Δελφών.
ΔΙΟΛΚΟΣ
Στα τέλη του 7ου αι. π.Χ. μάλλον, κατασκευάστηκε από τον τύραννο της Κορίνθου Περίανδρο o Δίολκος.
O Δίολκος ήταν ένας πλακόστρωτος δρόμος (δίπλα ακριβώς με την διώρυγα της Κορίνθου και παράλληλα με αυτήν) που συνέδεε τον Σαρωνικό με τον Κορινθιακό κόλπο.
Κατασκευάστηκε για να περνούν τα καράβια από την μία ακτή ως την άλλη (όπως σήμερα περνούν μέσα από την διώρυγα) και να μην καθυστερούν κάνοντας τον γύρο της Πελοποννήσου.
Ήταν επενδεδυμένος με ξύλα και αλειμμένος με λίπος, για να γλιστρούν τα καράβια (που τα τραβούσαν δούλοι) πιο εύκολα.
Δείτε μια σύντομη ταινία 22 λεπτών που αναπαριστά με μοναδικό τρόπο το εξαιρετικό μνημείο τεχνικού πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας, τον Δίολκο:
ΑΓΓΕΙΑ
Τα πρώτα αγγεία ήταν ακόμη επηρεασμένα από την ανατολική τέχνη της γεωμετρικής εποχής.
Υδρία, 7ος αι.
Αγγεία καθημερινής χρήσης, 7ος αι.
Σιγά-σιγά άρχισαν να ζωγραφίζουν παραστάσεις από την καθημερινή ζωή ή την μυθολογία.
Κρατήρας, 7ος αι.
Αττικός αμφορέας, αρχές 6ου αι.
Λεπτομέρεια από τον λαιμό του αμφορέα
Σκύφος με παράσταση ψαριών, 650 π.Χ.
Μικρή κύλικα, 6ος αι.
Λεπτομέρεια της παραπάνω κύλικας
Μελανόμορφος κρατήρας, 550 π.Χ.
Σκύφος του 6ου αι.
Εσωτερικό του παραπάνω σκύφου
Από τις παραστάσεις σε πολλά αγγεία μαθαίνουμε αρκετά πράγματα για την καθημερινή ζωή, όπως το μάζεμα της ελιάς που απεικονίζεται πιο κάτω:
ΑΝΑΓΛΥΦΑ
Σε πολλές βάσεις αγαλμάτων υπάρχουν παραστάσεις από την ζωή του νεκρού.
Στις παρακάτω βάσεις φαίνεται πως οι νεκροί θα ήταν αθλητές, αφού βλέπουμε εικόνες αθλημάτων και αθλητών:
Παλαιστές στην παλαίστρα την ώρα του αθλήματος. Γύρω στο 510 π.Χ.
Έξι νέοι που παίζουν ένα παιχνίδι όμοιο με το σημερινό χόκεϋ. Γύρω στο 510 π.Χ.
Δύο νέοι παίζουν, βάζοντας έναν σκύλο και μια γάτα να τσακώνονται μεταξύ τους.
Γύρω στο 510 π.Χ.
ΕΙΔΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΧΡΗΣΗΣ
Κάποια αντικείμενα μοιάζουν με τα σημερινά:
Ξύλινο χτένι, 575 - 550 π.Χ.
Κάποια άλλα είναι λίγο πιο διαφορετικά...
Όπως μπορούμε να φανταστούμε (με δυσκολία) είναι ένα παιδικό καθισματάκι!
Κάπως έτσι φαίνεται σε σχέδιο:
Κι εδώ σε αναπαράσταση, με πραγματικό μωρό!
Σε όλη την διάρκεια της αρχαϊκής εποχής ήταν συνηθισμένα τα αγγεία σε σχήματα μορφών ανθρώπων, ζώων ή αντικειμένων:
Μυροδοχείο σε σήμα μορφής αθλητή
Αγγείο σε σχήμα μορφής μαύρου
(Οι Έλληνες, ως πολυταξιδεμένοι, είχαν έρθει σε επαφή με τους λαούς της μαύρης Αφρικής)
Αγγείο με σχήμα μορφής γυναίκας
Αγγείο με σχήμα μορφής του Ηρακλή
ΑΓΑΛΜΑΤΑ
Οι κύριοι τύποι αγαλμάτων της αρχαϊκής εποχής ήταν οι κούροι και οι κόρες.
Ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά τους ήταν το "αρχαϊκό χαμόγελο":
Τα πρώτα αγάλματα ήταν πιο ακατέργαστα και θύμιζαν εκείνα της γεωμετρικής εποχής:
Σιγά-σιγά οι καλλιτέχνες άρχισαν να προσέχουν περισσότερο τις λεπτομέρειες του ανθρώπινου σώματος.
Τα γυναικεία αγάλματα (τις κόρες) τις έβαζαν να κρατούν με το ένα τους χέρι ένα μικρό αντικείμενο, για να αποκτά μια φυσικότητα το άγαλμα.
Το ένα πόδι, επίσης, έβγαινε λίγο προς τα μπρος, κάτι που φαίνεται εύκολα στους κούρους, αφού τους απεικόνιζαν γυμνούς.
Πολύ σπάνια τους κούρους τους φιλοτεχνούσαν και ντυμένους, όπως τον παρακάτω:
Από τις πιο όμορφες κόρες της αρχαϊκής εποχής και της Αθήνας είναι η Πεπλοφόρος...
...και η (μάλλον πιο όμορφη απ' όλες) Κόρη με τα αμυγδαλωτά μάτια:
Και οι δύο, στο Μουσείο της Ακρόπολης.
ΕΠΙΤΥΜΒΙΕΣ ΣΤΗΛΕΣ
Από τις επιτύμβιες στήλες (μαρμάρινες ή πήλινες στήλες που έβαζαν πάνω στους τάφους και οι οποίες απεικόνιζαν στιγμιότυπα από την ζωή του νεκρού) μαθαίνουμε επίσης πολλά για τους αρχαίους,
όπως τα χτενίσματά τους...
...την αμφίεσή τους...
ή την στρατιωτική τους εμφάνιση.
ΟΣΤΡΑΚΙΣΜΟΣ
Από την αρχαϊκή εποχή και μετά είχε καθιερωθεί ο οστρακισμός. Κάθε Αθηναίος, δηλαδή, που ψήφιζε έπαιρνε ένα όστρακο (σπασμένα κομμάτια αγγείων, από αυτά που είχαν για πέταμα στα δεκάδες αγγειοπλαστικά εργαστήρια αλλά και στα σπίτια τους) και πάνω του έγραφε το όνομα ενός πολιτικού που ήθελε να διώξουν από την πόλη. Όποιος συγκέντρωνε τις περισσότερες ψήφους εξοριζόταν για 10 χρόνια από την Αθήνα.
Στα όστρακα βέβαια βλέπουμε και τον χαρακτήρα του καθενός που σημείωνε πάνω τους.
Έτσι, λοιπόν, βλέπουμε τον τσαπατσούλη με γράμματα ό,τι και όπου να 'ναι...
Βλέπουμε, όμως, και τον "νοικοκύρη" με τα περιποιημένα και στοιχισμένα γράμματα...
Ο οστρακισμός ήταν από τις σημαντικότερες λειτουργίες που ασκούσαν οι Αθηναίοι στο δημοκρατικό πολίτευμα, άσχετα αν κάποιες φορές είχαν εξορίσει ανθρώπους για τους οποίους μετάνιωσαν μετά.
Η ΑΓΟΡΑ
Η Αγορά ήταν το κέντρο της πόλης και το κέντρο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής της πόλης.
Στην αρχαϊκή εποχή είχε λίγα κτίσματα και μεγάλον ελεύθερο χώρο, όπως βλέπουμε στην εικόνα:
Πιθανόν να ήταν η κατοικία του τυράννου Πεισίστρατου.Κτίστηκε μάλλον μεταξύ 550 π.Χ και 525 π.Χ.
Στους επόμενους χρόνους, της Δημοκρατίας, στην θέση του κτίστηκε η Θόλος (στρογγυλό κτήριο που χρησίμευε ως εντευκτήριο για τους Πρυτάνεις της Βουλής. Εκεί δηλαδή έτρωγαν και ξεκουράζονταν. Ταυτόχρονα, στην Θόλο φυλάσσονταν τα μέτρα και σταθμά του κράτους).
2. Βουλευτήριον
Ήταν το οίκημα στο οποίο συνεδρίαζαν οι βουλευτές της Βουλής των 500.
3. Ναός του Απόλλωνα
Μικρός ναός αφιερωμένος στον Απόλλωνα ως γενάρχη των Ιώνων (άρα και των Αθηναίων). Δωρικού ρυθμού.
4. Ιερό του Δία
Πολύ μικρός ναός αφιερωμένος στον Δία. Καταστράφηκε από τους Πέρσες κατά τους Περσικούς πολέμους. Ήταν κατασκευασμένος στο σημαντικότερο σταυροδρόμι της Αθήνας. Γι' αυτό από εκεί ξεκινούσε η μέτρηση των οδικών αποστάσεων (όπως σήμερα ξεκινά από την πλατεία της Ομόνοιας, για την Αθήνα).
5. Βασίλειος στοά
Ήταν η έδρα του άρχοντος Βασιλέα (πριν την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας). Εκεί συνεδρίαζαν τα διάφορα δικαστήρια της Αθήνας. Εκεί φυλάσσονταν οι πλάκες με τους σημαντικότερους νόμους. Εκεί ανέκριναν και τον Σωκράτη πριν τον θανατώσουν.
6. Ηριδανός ποταμός
Ποταμός της Αθήνας. Στην περιοχή της αγοράς, στο ύψος της Βασιλείου στοάς τον είχαν κάνει υπόγειον αγωγό, για να διαμορφώσουν κατάλληλα το έδαφος για την οδό Παναθηναίων και τα διάφορα δημόσια κτήρια.
7. Βωμός των 12 θεών
Όπως αναφέρει και το όνομά του, ήταν ένας βωμός με μια μικρή αυλή γύρω του, αφιερωμένος στους 12 θεούς του Ολύμπου.
8. Οδός των Παναθηναίων
Κεντρικότατος δρόμος που διέσχιζε την Αγορά. Από εκεί περνούσε η μεγάλη πομπή προς την Ακρόπολη κατά την διάρκεια των Παναθηναίων.
9. Ηλιαία ή Αιάκιον
Εκεί βρισκόταν ίσως ο χώρος συνεδρίασης της Ηλιαίας ή, το πιθανότερο, ένας μικρός περιφραγμένος χώρος, το Αιάκιον, χώρος λατρείας του Αιακού (γιού του Δία και της νύμφης Αίγινας.
10. Νοτιοανατολική κρήνη
Δημόσια βρύση που κατασκευάστηκε στα χρόνια του Πεισίστρατου.
Από τα ευρήματα στον χώρο της Αγοράς (αγγεία, ανάγλυφα, είδη καθημερινής χρήσης, κλπ.) έχουμε πάρει πολλές πληροφορίες για την ζωή και για την τέχνη εκείνης της εποχής.
ΑΚΡΟΠΟΛΗ
Η Ακρόπολη στην αρχαϊκή εποχή δεν είχε τους ναούς που ξέρουμε σήμερα.
Στην θέση του Παρθενώνα άρχισε να κτίζεται στα χρόνια του Πεισίστρατου ένας ναός πάνω στα ερείπια ενός παλιού ναού, ο Προπαρθενώνας όπως τον ονομάζουν οι αρχαιολόγοι. Τον βλέπουμε στην εικόνα πιο πάνω, στην θέση που υπάρχει ο γερανός.
Εκεί που είναι σήμερα το Ερέχθειο, τότε ήταν ο αρχαίος ναός (εικόνα πιο κάτω), ο πιο ιερός χώρος των Αθηναίων, μέσα στον οποίον φυλασσόταν το πανάρχαιο ξύλινο άγαλμα της Αθηνάς. Σ' εκείνον τον ναό κατέληγε και η πομπή των Παναθηναίων.
Δείτε μια ψηφιακή αναπαράσταση της αρχαϊκής Αθήνας στο παρακάτω σύντομο βίντεο:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου